مأمور انگلیسی با پوشه قرمز به‌دنبال جاسوسان ملکه

جعفر تکبیری

وزیر امورخارجه بریتانیا، با پوشه قرمز رنگ خود به تهران آمده است. پوشه‌ای که نقش تاج ملکه انگلیس روی آن نقش بسته و مهم‌‌ترین دستور کار بوریس جانسون در تهران را مشخص می‌کند. اما اینکه این پوشه قرمز حاوی تهدید است، یا تطمیع هنوز روشن نیست و گذر زمان نشان خواهد داد که انگلیس در مسیر اصلاح روند و تقویت روابط خود با ایران گام برمی‌دارد یا اصرار بر تداوم رفتارهای خصومت‌‌آمیز گذشته دارد. 

‌شاید بتوان این سفر را یکی از مهم‌ترین سفرهای یک وزیر امورخارجه از انگلیس به ایران دانست‌. آخرین سفر یک مقام بلندپایه انگلیسی به تهران به 27 ماه قبل، یعنی شهریور ماه 1394 باز می‌گردد. جایی که فیلیپ هاموند، وزیر امورخارجه پیشین انگلیس برای بازگشایی سفارت این کشور به تهران آمده بود. حالا منابع رسمی تلاش می‌کنند که این اتفاق را یک سفر دیپلماتیک معمول برای تحکیم روابط و گفت‌وگو در خصوص آینده برجام معرفی کنند. اما این روز‌‌ها که حال توافق هسته‌ای ایران و 1+5 به دلیل عهد شکنی‌های مکرر طرف‌های غربی چندان خوش نیست، به نظر می‌رسد که این سفر کمی فراتر از تبادل نظر در خصوص برجام باشد. این موضوع را می‌توان در خط خبری رسانه سلطنتی انگلیس طی هفته‌های اخیر نیز جست‌وجو کرد. جایی که بی‌بی‌سی فارسی مدت‌‌ها است بر موضوع این سفر متمرکز شده و مدام دستور کار این سفر را یادآوری می‌کند. مأموریتی به نام «آزادی نازنین زاغری...»

  

نازنین زاغری کیست؟

نازنین زاغری تبعه ایرانی ــ انگلیسی است که 15 فروردین سال 1395 به دست نیروهای سازمان اطلاعات سپاه کرمان در فرودگاه امام خمینی دستگیر و به کرمان منتقل شد. 

سپاه ثارالله کرمان 26 خرداد سال 95 در اطلاعیه‌ای از این دستگیری به عنوان «دستگیری یکی از سرشبکه‌های اصلی وابسته به بیگانگان که مأموریت‌های مختلفی در راستای تحقق اهداف شوم دشمنان نظام انجام داده بود»، یاد کرد و در این باره توضیح داد: «ایشان با عضویت در شرکت‌‌‌ها و مؤسسات بیگانه در طراحی و اجرای پروژه‌های رسانه‌ای و سایبری با موضوع براندازی نرم نظام مقدس جمهوری اسلامی مشارکت داشته است. نامبرده یکی از سرشبکه‌های اصلی مؤسسات معاند بوده که تحت هدایت و حمایت سرویس‌های رسانه‌ای و جاسوسی دولت‌های بیگانه فعالیت‌های مجرمانه خود را طی سالیان گذشته انجام داده است.» پرونده زاغری برای ادامه رسیدگی‌‌‌ها به دادستانی تهران انتقال یافت و پس از انجام تحقیقات و بررسی‌های لازم، با صدور کیفرخواست به دادگاه انقلاب صادر و شعبه 15 دادگاه انقلاب، زاغری را به پنج سال حبس محکوم کرد. 

این حکم در حالی صادر شد که برخی رسانه‌های داخلی با انتشار بخش‌‌‌هایی از اعترافات نازنین زاغری، عنوان کردند که «وی از حدود چهار سال پیش تا به حال با بنیاد تامسون رویترز همکاری داشته است و مدیریت چندین پروژه آموزشی این بنیاد را در کشور‌‌هایی چون لبنان، گرجستان، اردن، مراکش، برمه و برخی از کشورهای آفریقایی برعهده داشته است. نکته جالب آنکه وی همانطور که خود اقرار کرده است در پروژه‌های آموزشی‌اش تلاش کرده تا علاوه بر برقراری ارتباط با روزنامه‌نگاران و خبرنگاران کشور هدف، به سناتور‌‌ها و اعضای پارلمان این کشور‌‌ها نیز نزدیک شود. 

عمده مأموریت تفویض شده از سوی بنیاد تامسون رویترز به نازنین زاغری، پیشبرد پروژه‌های رسانه‌ای و سایبری، برای اهداف براندازانه و جاسوسانه بود.»

   

جانسون تأیید می‌کند

اگرچه رسانه‌های انگلیسی پس از این سعی در کتمان مأموریت زاغری در ایران را داشتند و علت سفر وی را دیدار با خانواده‌اش می‌خواندند، اما به یکباره بیان برخی جملات از زبان بوریس جانسون در یک جلسه استماع، نشان داد هدف واقعی نازنین زاغری در ایران چه بوده است. جانسون در این جلسه گفته بود که «وقتی بررسی می‌کنم ببینم نازنین زاغری در حال انجام چه کاری بوده می‌بینم که او، آنطور که من می‌فهمم فقط در حال آموزش روزنامه‌نگاری بوده است.» این اظهارات جانسون با انتقاد شدید رسانه‌های انگلیسی و نیز بنیاد «تامسون رویترز» که زاغری در آن کار می‌کرده است، روبه‌رو شد. علاوه بر این بی‌بی‌سی نیز که زاغری پیشتر برای آنها کار می‌کرده مجبور شد که به خاطر این گاف بوریس جانسون، بر تبلیغاتش به نفع زاغری بیفزاید. 

   

سرنوشت زاغری چه می‌شود؟

حال با نگاه به موج رسانه‌ای که در خصوص سفر جانسون به تهران راه افتاده و از سوی دیگر انتشار گفته‌ای به نقل از حمید بعیدی‌نژاد سفیر کشورمان در لندن که این سفر را یک «سفر خاص‌» خوانده، این سناریو تقویت می‌شود که مهم‌‌ترین برنامه جانسون در تهران پیگیری وضعیت آزادی نازنین زاغری است. تا جایی که روزنامه انگلیسی گاردین خبر داده که جانسون در تهران برای تحقق این هدف به دنبال ملاقات با آیت‌الله آملی‌لاریجانی رئیس قوه قضائیه است. این گمانه‌زنی زمانی توسط رسانه‌های انگلیسی مطرح شد که بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان در جریان یک نشست خبری در خصوص احتمال آزادی زاغری، بر اصل تفکیک قوا در ایران تأکید کرده بود. 

اما دیگر سناریویی که می‌تواند بر احتمال آزادی زاغری مهر تأیید بزند، آمادگی بریتانیا برای بازپرداخت 400 میلیون پوند از دارایی‌های کشورمان در انگلیس در ازای آزادی زاغری است. پول‌‌‌هایی که ایران در جریان یک قرارداد تسلیحاتی با انگلستان در زمان حکومت پهلوی به این کشور پرداخت اما با وقوع انقلاب این قرارداد ملغی شد و بریتانیا حاضر به بازگرداندن اموال ایران نشد. اگرچه در سال 2001، مقامات کشورمان موفق شدند حکم دادگاه لاهه را برای بازگرداندن این اموال دریافت کنند و حالا انگلیس پس از گذشت نزدیک به 16 سال از صدور این حکم آماده بازپرداخت این اموال در ازای آزادی زاغری می‌شود. این خبر را برای نخستین بار روزنامه دیلی تلگراف انگلیس منتشر کرد. 

در نهایت سومین سناریو در این خصوص سفر بوریس جانسون به عمان، پیش از ورود به ایران بوده است. جانسون در این سفر با سلطان قابوس پادشاه عمان دیدار کرده است. فردی که همواره نقش میانجی میان ایران و طرف‌های غربی را ایفا کرده و می‌توان رد میانجی‌گری عمان در آزادی چهره‌‌‌هایی مشابه همچون شِین بائر، جاش فَتال و سارا شرود سه جاسوس امریکایی و جیسون رضائیان را نیز در گذشته‌های نه چندان دور مشاهده کرد. از این رو بعید نیست که عمان این بار نیز برای آزادی نازنین زاغری با مقامات کشورمان مذاکراتی انجام داده باشد و جانسون پیش از ورود به تهران، برای هماهنگی بیشتر به ملاقات پادشاه عمان رفته باشد. 

حال باید منتظر ماند و دید که دستاورد سفر بوریس جانسون به تهران چیست؟ آیا آزادی جاسوس انگلیسی تنها برنامه سفر جانسون به تهران است یا در پوشه قرمز جانسون دستور کار دیگری نیز وجود دارد.