ترکیه در حالی برای برگزاری دو انتخابات حساس ریاست جمهوری و پارلمانی در روز یک‌شنبه ۲۴ ژوئن آماده می‌شود که رأی‌گیری در خارج از این کشور طی روز‌های پنج‌شنبه هفتم تا سه‌شنبه ۱۹ ژوئن و در ۱۲۳ نمایندگی سیاسی ترکیه در ۶۰ کشور جهان به انجام رسید. میزان مشارکت در این مرحله از انتخابات ۴۸.۸ درصد بوده که با توجه به کمی افزایش در میزان مشارکت می‌تواند خبر خوبی برای کمیسیون عالی انتخابات ترکیه باشد هر چند که این کمیسیون انتظار مشارکت بالای ۸۰ تا ۸۵ درصدی در روز یک‌شنبه را دارد. میزان مشارکت بالا می‌تواند کارت برند‌ه‌ای برای رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، باشد تا به هدف اصلی خود برای بازآفرینی قدرت برسد، اما تجربه دو دوره انتخابات قبلی نشان داده که این میزان بالای مشارکت حکم شمشیر دو لبه‌ای دارد که می‌تواند به ضرر او هم باشد. به عبارت دیگر، این شمشیر دو لبه هم می‌تواند نمایشی از قدرت اردوغان را در ۲۴ ژوئن رقم بزند و هم این که دست‌کم نمایشی ضعیف از اقتدار او را به صحنه بیاورد.
انتخابات زودهنگام
نخستین نکته قابل توجه این است که روز یک‌شنبه زمان مقرر برای برگزاری انتخابات نبود بلکه قرار بود هر دو انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی روز یک‌شنبه سوم نوامبر ۲۰۱۹ برگزار شود. موضوع برگزاری زودهنگام انتخابات ابتدا از سوی دولت باغچه‌لی، رهبر حزب حرکت ملی، مطرح شد و او در سه‌شنبه ۱۷ آوریل پیشنهاد خود را در پارلمان ترکیه بیان کرد و روز بعد هم در دیدار با اردوغان هم بر سر برگزاری زودهنگام انتخابات به توافق رسید و هم از تاریخ مورد نظر خود در ۲۶ آگوست کوتاه آمد تا نظر اردوغان برای ۲۴ ژوئن را تأیید کرده باشد. بنابر این، اردوغان در ائتلاف با باغچه‌لی زمان انتخابات را حدود یک سال و نیم جلو انداخت و این کار باعث طرح تحلیل‌های مختلف برای بررسی انگیزه و دلایل این دو شد. یک تحلیل معطوف به عملیات نظامی ارتش ترکیه در شمال سوریه بود که آن زمان در اوج خود بود و باعث ایجاد موج احساسات ملی‌گرایانه به نفع اردوغان شده بود. او در این مدت سعی کرده تا نهایت استفاده از این موج را بکند و هر چند عملیات نظامی تا حد زیادی فروکش کرده، اما هر از گاه تحرکی در شمال سوریه از سوی ارتش می‌شود تا این موج به کار خود ادامه بدهد. نگرانی از وضعیت اقتصادی از جمله دلایل دیگر ذکر شده که کاهش ارزش لیر ترکیه از جمله همین نگرانی‌ها است. این کاهش در این مدت ادامه داشته و حتی رکورد‌هایی از کاهش ۱۵ و ۲۰ درصدی را هم ثبت کرده است. ادامه این روند از کاهش ارزش لیر تا یک سال و نیم دیگر بی‌شک به موقعیت انتخاباتی اردوغان و حزبش ضربه جبران‌ناپذیری می‌زد که حالا می‌تواند با ۲۴ ژوئن تا اندازه زیادی مانع چنین ضربه‌ای شود.
رقابت تنگاتنگ
هر چند احزاب مخالف با تغییر تاریخ انتخابات و جلو افتادن یک سال و نیم آن دچار مشکلاتی می‌شدند و شرایط سختی برای مبارزات انتخاباتی در زمان کم سه ماهه داشتند، اما آن‌ها موقعیت را برای یک رقابت جدی تنگاتنگ با حزب حاکم عدالت و توسعه غیرممکن ندیده‌اند. در واقع، احزاب مخالف می‌توانند از دو محور امیدی به نتیجه انتخابات داشته باشند که عبارتند از: بهره‌برداری از مشکلات اقتصادی و استفاده از میزان مشارکت در انتخابات. علاوه بر کاهش ارزش لیر، ترکیه با دیگر مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند که می‌تواند ابزار تبلیغاتی دست این احزاب بدهد تا با نقد حاکمیت اردوغان و حزبش امیدوار به جلب آرای شهروندان ترکیه باشند. کاهش ارزش لیر باعث رشد تورم شده که نرخ دو رقمی‌از این رشد را به دنبال داشته و از سوی دیگر، بحران بدهی‌ها هم دامنگیر اقتصاد ترکیه شده است. این بحران باعث شده تا شرکت‌های داخلی و خارجی نتوانند از پس بدهی‌های خود بربیایند و به دنبال توافق‌هایی با بانک‌ها برای سررسید‌های جدید هستند. رقبای انتخاباتی اردوغان با انگشت گذاشتن بر این مشکلات اقتصادی می‌توانند کارنامه حکومت ۱۵ ساله او را نقد کنند که برای مثال، دوغو پرینچک، رهبر حزب وطن، این کار را با نقد سیاست استقراضی حکومت اردوغان انجام داده است. تجربه دو انتخابات گذشته از پارلمانی ۲۰۱۵ و همه‌پرسی سال قبل این امید را برای رقبای اردوغان و حزبش ایجاد کرده که می‌توانند روی یک چرخش قابل توجه رأی حساب باز کنند. در واقع، نخستین نمود این چرخش با انتخابات پارلمانی در روز یک‌شنبه هفتم ژوئن ۲۰۱۵ دیده شد. نتیجه آن انتخابات باعث شد حزب عدالت و توسعه بعد از ۱۳ سال اکثریت مطلق را در پارلمان از دست بدهد و مجبور به تشکیل دولت ائتلافی شود. هر چند اردوغان با به راه انداختن جنگ علیه کرد‌های ترکیه و انتخابات زودهنگام در ماه نوامبر دوباره اکثریت مطلق را به حزب خود بازگرداند، اما آن نتیجه وضعیت شکننده حزب او در پای صندوق‌های رأی را به احزاب مخالف نشان داده بود. میزان مشارکت در همه‌پرسی سال گذشته نشانه بعدی بود. میزان بالای ۸۵.۱۰ درصدی از مشارکت در آن همه‌پرسی به معنای نتیجه‌ای درخشان برای اردوغان نبود چراکه او تنها با ۵۱.۴۱ درصد آرای مثبت موفق به تأیید اصلاحات مورد نظرش در قانون اساسی شد و ۴۰.۵۹ درصد از آرای مخالف دلالت بر چرخش قابل توجه در آرا داشت. این چرخش ریزش قابل توجه رأی هواداران اردوغان را نشان می‌داد و این معنا را با خود داشت که او دیگر نمی‌تواند مثل یک دهه و نیم قبل انتظار آرای حداکثری هوادارانش را داشته باشد و باید خود را آماده رقابتی تنگاتنگ با مخالفانش بکند. این رقابت تنگاتنگ از آنجایی اهمیت دارد که اردوغان دست‌کم با ۵۱ درصد از آرای ۲۴ ژوئن می‌تواند پیروز در دور اول انتخابات باشد و گرنه کار او به دور دوم می‌رسد.
پیروزی بدون اقتدار
فرصت کم سه ماهه می‌توانست نوید یک پیروزی مقتدرانه برای اردوغان داشته باشد، اما احزاب مخالف در این مدت کوتاه چنان آرایش انتخاباتی را به پیش برده‌اند که حالا دیگر نمی‌توان انتظار چنین اقتداری را داشت. اولین گام این احزاب از سوی بزرگ‌ترین حزب مخالف اردوغان به نام جمهوریخواه خلق برداشته شد که به جای رهبر خود، کمال قلیچدار اوغلو، از چهره‌ای متفاوت برای رقابت با اردوغان استفاده کرد. این چهره محرم اینجه است که توانسته در این مدت پرتحرک ظاهر شود و با صراحت بیان و سخنرانی‌های آتشین کارنامه اردوغان چه در عرصه داخلی و چه خارجی را به چالش بکشد. گام بعدی با تشکیل ائتلافی به نام ائتلاف ملت برداشته شد که از احزاب جمهوریخواه خلق، حزب تازه‌تأسیس خوب، حزب سعادت و حزب دموکرات شکل گرفته است. نگاهی به مرام سیاسی این چهار حزب نشان می‌دهد جلب حداکثری آرا، هدف رهبران این احزاب است چراکه هر کدام از این چهار حزب مرام‌های چپ، ملی‌گرایی، سکولار و اسلام‌گرایی را نمایندگی می‌کنند تا هر ذائقه سیاسی را به سمت ائتلاف خود جلب کنند. در این میان، وجود حزب سعادت در این ائتلاف چالشی برای اردوغان و حزب عدالت و توسعه اوست چراکه این حزب با داشتن نام نجم‌الدین اربکان در تاریخ خود مورد توجه همان بدنه اجتماعی است که تاکنون از اردوغان و عدالت و توسعه حمایت می‌کردند.
قانون ائتلاف محور دیگری است که به احزاب مخالف اجازه می‌دهد با استفاده از آن مانع اکثریت مطلق حزب عدالت و توسعه در پارلمان بشوند. این قانون به احزابی اجازه ورود به پارلمان را می‌دهد که ۱۰ درصد حد نصاب لازم آرا را به دست نیاورده باشند مشروط بر ائتلاف با حزبی که این میزان از حد نصاب را به دست آورده باشد. برای مثال، حزب سعادت در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۵ نتوانست ۱۰ درصد حد نصاب را به دست بیاورد و به همین جهت هم از ورود به پارلمان محروم شد، اما حالا با حضور در ائتلاف ملت می‌تواند امید ورود به پارلمان داشته باشد. شاید به همین جهت است که از همین حالا نغمه تکرار انتخابات پارلمانی به گوش می‌رسد و باغچه‌لی می‌گوید اگر ائتلاف حزبش با عدالت و توسعه نتواند اکثریت پارلمان را به دست بیاورد، ریاست جمهوری می‌تواند انتخابات پارلمانی را تکرار کند. این تصور از نتیجه انتخابات پارلمانی با تصوری از انتخابات ریاست جمهوری گره خورده که شاید اردوغان را راهی دور دوم انتخابات کند و معلوم نیست در آن دور چه نتیجه‌ای به دست بیاورد. این شرایط گویای نتیجه‌ای برای اردوغان است که اگر هم بر مدار پیروزی او و حزبش باشد باز نمی‌تواند مثل پیروزی‌های مقتدرانه سال‌های قبل باشد.
