حالا مهمترین سؤالی که مطرح میشود اینکه گام بعدی روسها چه خواهد بود؟ پاسخ به این سؤال با توجه به پیچیدگی روابط اسرائیل و روسیه کار آسانی نیست. روسیه پس از اینکه وارد کارزار سوریه شد تلاش کرد با تمامی طرفهای درگیر در این جنگ روابط خوبی برقرار کنند. سیاست مسکو در قبال اسرائیل به عنوان یکی از مهمترین بازیگران ذینفع در جنگ سوریه با نوعی دوگانگی همراه بوده است. رسانههای دولتی مانند اسپوتنیک و راشاتودی همواره موضع انتقادی و تند نسبت به رژیم صهیونیستی نشان داده و این رژیم را به عنوان یک توطئه امریکایی میشناسند و معرفی میکنند. اما ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه روابط شخصی خود را با نتانیاهو افزایش داده و بر بهبود روابط دو طرف تأکید کرده است و حتی در بعضی محافل داخلی متهم شده که زیادی با نخستوزیر اسرائیل گرم میگیرد.
رهبران مسکو فکر میکنند میتوانند به عنوان میانجی بین تلآویو و تهران عمل کنند و با برقرار کردن موازنه ثبات را به سوریه بازگردانند. این باور در کرملین وجود دارد که جنگ سوریه بدون همراه کردن تلآویو پایان نخواهد یافت. البته این باور واقعگرایانهای است، اما آنچه مهم است اینکه چگونه باید رژیم اسرائیل را متقاعد کرد تا به صلح در سوریه تن دهد. به نظر میرسد رهبران مسکو ترجیح میدهند از طریق دیپلماسی و روابط شخصی با رهبران اسرائیل به اهداف خود دست یابند؛ سیاستی که نه تنها تاکنون جواب نداده بلکه باعث جسارت بیشتر مقامات صهیونیستی شده است.
اما هر چقدر که حملات رژیم صهیونیستی در سوریه افزایش مییابد، روسیه بیش از پیش با معما مواجه میشود. پوتین یا باید بر اساس خواسته اسرائیلیها و امریکاییها عمل کند و شریک اصلی خود روی زمین، یعنی ایران را تحت فشار قرار دهد تا سوریه را ترک کند؛ درخواستی که نه برای روسها منطقی است و نه توان انجام آن را دارند و یا اینکه ولادیمیر پوتین سیاست مشخص و شفافی در مقابل تهاجمهای ادامهدار رژیم صهیونیستی در سوریه اتخاذ کند.
روسها در طول دو سال گذشته هیچ وقت از حملات رژیم صهیونیستی آسیب ندیدهاند و ظاهراً دو طرف به یک توافق رسیدهاند تا در کار یکدیگر دخالت نکنند؛ توافقی که گفته میشود مسکو به نوعی با تهران در رابطه با سیاستهای ضدصهیونیستی ایران دست یافته است. در واقع مسکو تلاش کرده خود را از درگیری ایران و رژیم صهیونیستی دور کند. اما حملهای که جنگندههای اف ۱۶ روسی در لاذقیه انجام دادند با حادثهای همراه بود که اسرائیلیها آن را پیشبینی نکرده بودند و جزو برنامههایشان نبود و میتواند نقطه عطفی در جنگ سوریه باشد. بر اساس روایت مسکو اقدام غیردوستانه جنگندههای اسرائیلی در استفاده از ایلوشین به مثابه پوشش باعث سقوط این جنگنده شده است. مقامات دفاعی و نظامی موضع تندی اتخاذ کرده و وعده واکنش «متناسب» دادهاند. باوجود این شخص ولادیمیر پوتین روز بعد از حادثه در جریان یک کنفرانس خبری موضع متعادلی اتخاذ کرد و سقوط ایلوشین را متفاوت از سقوط سوخوی ۲۴ دانست که نوامبر ۲۰۱۵ در شمال سوریه توسط ترکیه ساقط شد.
طرف اسرائیلی که غافلگیر شده مثل همیشه تقصیر را گردن اسد، ایران و حزبالله انداخت و هیئتی عالیرتبه نظامی به مسکو اعزام کرد تا روایت و مستندات خود را از حادثه ارائه کنند، اما روز یکشنبه وزارت دفاع روسیه نه تنها توضیحات اسرائیل را قبول نکرد بلکه با تشریح دقیقه به دقیقه حادثه تأکید کرد، طرف اسرائیلی اطلاعات غلط داده و پیمان دوطرفه را شکسته است.
آیا این شواهد و مستندات باعث خواهد شد سرانجام روسیه مواضع شفاف و قاطعانهتری در مقابل تلآویو اتخاذ کند؟ آیا تجهیزات و ساختار نظامی پیشرفته روسی در زمین، آسمان و دریا در سوریه در مقابل تجاوزات رژیم صهیونیستی بالاخره وارد عمل خواهند شد و فعالیتهای جنگندههای اسرائیلی را محدود خواهند کرد؟ عملکرد مسکو در طول سه سال گذشته نشان میدهد بعید است که روسیه بخواهد در سطح نظامی واکنش جدی نشان دهد. باوجود این، روسیه احتمالاً با مجرم دانستن خلبانهای اسرائیلی موقعیتی مبهم و خطرناک از انتقام برای آنها ایجاد خواهد کرد و ترس از انتقام روسها باعث خواهد شد فعالیت جنگندههای صهیونیستی محدود شود. بهویژه اینکه اسرائیلیها به خوبی آگاه هستند برای پوتین مهم است که به داخل و خارج ثابت کند اجازه نمیدهد خون روسی بیهوده هدر رود.
اما آنچه بیش از هر چیزی محتمل است پوتین از این رویداد به مثابه اهرمی برای پیشبرد روند سیاسی جنگ سوریه استفاده خواهد کرد. سیاستهای مخرب تلآویو بهویژه از طریق لابیهای با نفوذ و گسترده در واشنگتن باعث شده چشمانداز سیاسی جنگ سوریه آینده نامشخصی پیدا کند، صهیونیستها دائماً امریکا را تشویق به اتخاذ موضع تهاجمی و مخرب هم در سطح میدانی و هم در سطح سیاسی میکنند. اگر پوتین بتواند از فرصت پیش آمده به مثابه اهرمی برای متقاعد کردن تلآویو برای تن دادن به واقعیتهای سیاسی و میدانی سوریه استفاده کند، به دستاورد مهم و تاریخی دست یافته است.