شهرداری تهران به‌عنوان متولی اصلی حملونقل عمومی در پایتخت وظایف سنگینی از بابت تأمین زیرساخت‌ها از جمله اتوبوس، تاکسی و واگن‌های جدید برای مترو را بر عهده دارد. این در حالی است که هر سال ستاد استقبال از مهر با حضور نمایندگانی از پلیس راهور ناجا، سازمان حملونقل و ترافیک شهر تهران، اتوبوس‌رانی، تاکسیرانی، آموزشوپرورش و بقیه برگزار می‌شود تا سیاست‌های لازم برای تسهیل تردد مردم در مهرماه اتخاذ شود. شناور شدن ساعات کاری ادارات یا ممنوعیت تردد کامیونت‌های مربوط به حمل بار در سطح شهر از ساعت 6 تا 9 صبح در دو هفته اول مهرماه از این جمله است.
از همین روست که آقای اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهوری 31 شهریورماه ابلاغیه‌ای را مبنی‌بر تأخیر مجاز کارمندان از ساعت 9 صبح به نهادهای دولتی را صادر کرد که بر اساس آن کارمندان می‌توانند در دوهفته اول مهرماه بابت تأخیر در محل حضور خود ا زمرخصی ساعتی استفاده کنند. با این وجود ترافیک گریبان تهرانی‌ها را مانند هر سال گرفت.
آقای سردار تقی مهری، رییس پلیس راهور ناجا، ظهر روز گذشته از افزایش ترافیک 30 درصدی کلان‌شهرها به‌خصوص معابر بزرگراهی تهران همزمان با بازگشایی مدارس و از پیش‌بینی ترافیک سنگین در ساعات عصرگاهی برای تهران خبر داد که البته این پیش‌بینی نیز به وقوع پیوست. این ترافیک سنگین در بزرگراه‌های همت، حکیم، باقری، بابایی، امام علی؟ع؟ و بزرگراه کرج - تهران بیشتر به چشم آمد. اگر بسیاری از شهروندان از ساعت 7 تا 9 صبح درگیر ترافیک سنگین بودند این ترافیک عصر دیروز نیز از ساعت 16:30 آغاز شد که تا حدود ساعت 20 ادامه داشت.
این در حالی است که بر اساس گفته‌های آقای سردار محمدرضا مهماندار، رییس پلیس راهور تهران 20 هزار مأمور پلیس راهنمایی و رانندگی در کنترل ترافیک نخستین روز مهرماه حضور داشتند.
سهم مدیریت شهری از توسعه حملونقل عمومی
مدیریت شهری به‌عنوان متولی اصلی کنترل و ساماندهی سامانه‌های حملونقل عمومی در شهر چون مترو، اتوبوس‌رانی و تاکسیرانی سهم عمده‌ای در نظام بخشی به ترافیک شهر دارد. بسیاری از شهروندان و کارشناسان این ادعا را تایید می‌کنند که در صورت دسترسی مناسب به سامانه‌های حملونقل عمومی ترجیح می‌دهند از این وسایل استفاده کنند و دور استفاده از خودروی شخصی را خط بکشند. این در حالی است که بر خلاف سال‌های گذشته که شهرداری تهران هر سال اتوبوس‌ها و واگن‌های نو و بازسازی شده را به خطوط تزریق می‌کرد امسال هیچ خبری از ورود ناوگان جدید نبود. این در حالی است که در هفته‌های اخیر برخی از اعضای شورای شهر به فرسودگی ناوگان حملونقل عمومی به‌خصوص اتوبوس‌ها اشاره کرده یا به‌عنوان مثال آقای محسن هاشمی در کسوت رییس شورای اسلامی شهر تهران از بدهی 90میلیون دلاری وزارت نفت به مدیریت شهری بابت تجهیز متروی پایتخت گفته است. این در حالی است که با سخن نمی‌توان ناوگان حملونقل عمومی را توسعه داد و باید به‌دنبال اقدام جدی و عملی بود. اما از جمله اقدامات شهرداری تهران برای کاهش ترافیک به‌خصوص در دو هفته اول مهرماه می‌توان به پیشنهاد شناور شدن ساعت کاری ادارات اشاره کرد که البته یک مسکن به حساب می‌آید تا یک راهکار جدی و دائمی.
بر اساس آمار موجود تهران در سال84 حدود 376 دستگاه واگن داشت که این تعداد در ابتدای سال 96 به 1343دستگاه رسید. این در حالی است که در دوره مدیریت سابق شهری تهران پیش‌بینی شده بود تا این تعداد در نیمه نخست سال 96 به 1402 دستگاه واگن برسد. این در حالی است که بر اساس آمار ارائه‌شده از سوی آقای محمدعلی نجفی، شهردار سابق تهران این تعداد در اسفند ماه سال قبل 1300 دستگاه بوده است. آماری که نشان می‌دهد نه تنها واگن‌های جدید تأمین نشده است حتی واگن‌هایی نیز احتمالاً به‌دلیل فرسودگی از چرخه فعالیت خارج شده‌اند. همچنین تعداد اتوبوس‌های تهران نیز در پایان سال 95 حدود 6262 دستگاه اعلام شده بود که این تعداد نیز هیچ افزایشی نداشته است و حتی گفته می‌شود که بیش از نیمی از این تعداد را اتوبوس‌های فرسوده تشکیل می‌دهند و البته هیچ خبری از نوسازی این ناوگان یا احتمال تحقق تعهدات دولتی به گوش نمی‌رسد.
یک شهر و این همه سفر
یکی از اصلی‌ترین شاخص‌هایی که می‌توان با کمک آن میزان کارآمدی ناوگان حملونقل عمومی یک شهر را سنجید تعداد سفرهای درون شهری است. آمار موجود در این ارتباط درباره تهران نشان می‌دهد که پایتخت جمهوری اسلامی ایران در سال 84 روزانه شاهد 7/14 میلیون سفر درون شهری بوده است. این تعداد 10 سال بعد به 3/18 میلیون سفر درون شهری رسید. همچنین پیش‌بینی می‌شد که این تعداد در پایان سال 95 به 6/18 میلیون سفر شهری برسد. در‌حال‌حاضر نیز به‌طور قطع روزانه بیش از 19 میلیون سفر درون‌شهری در تهران انجام می‌شود که البته این مقدار همزمان با آغاز سال تحصیلی از 20 میلیون سفر در روز نیز می‌گذرد. این در حالی است که با توجه به زیرساخت‌های تونلی که برای متروی پایتخت در دوره مدیریت جهادی شهرداری تهران ایجاد شده است، می‌توان انتظار داشت که با تأمین اعتبارات مالی و افزایش تعداد واگن‌های مترو به راحتی روزانه 10میلیون سفر درون‌شهری را فقط با متروی تهران مدیریت کرد. در این میان نباید نسبت به سهم ناوگان تاکسیرانی و حتی تاکسی‌سرویس‌های شخصی بی‌توجه بود. اگرچه ناوگان تاکسیرانی نیز با معضل اتوبوس‌های تهران یعنی فرسودگی مواجه است.
چرا ترافیک داریم؟
روز اول مدرسه برای همه، روزی خاطره‌انگیز است. چه آن‌هایی که سال‌ها قبل این روز را تجربه کرده‌اند و چه کودکانی که امسال روز اول در ذهن‌شان ثبت شد برای همیشه عمر از آن به‌عنوان روزی بزرگ یاد خواهند کرد، اما در آفرینش و ثبت این روز بزرگ والدین نقش بزرگی دارند. سال‌هاست که پدرها و مادرها روز اول مهر کودک اول دبستانی خود را با خودروی شخصی به مدرسه می‌برند که این امر تبدیل به معضلی بزرگ برای آن‌ها و دیگر شهروندان می‌شود. پلیس راهنمایی و رانندگی نیز بخشی از ترافیک اول مهر را با این مساله مرتبط می‌داند. سردار مهری، رییس پلیس راهور ناجا در این باره می‌گوید: پلیس راهور با همکاری وزارت آموزشوپرورش و شهرداری تمهیدات لازم را اندیشیده و هماهنگ برای سلامت دانش‌آموزان تلاش می‌کنند.
وی همچنین توصیه کرده است که دانش‌آموزان حتماً از حملونقل عمومی و سرویس‌های مجاز مدارس استفاده کرده و والدین نیز خودروهای شخصی را مقابل مدارس پارک نکنند.
ترافیک و آلودگی هوا، یاران همراه
تشدید ترافیک در نیمه دوم هر سال به دلایل مختلف از جمله سال تحصیلی، تاریکی زودتر هوا و علاقه‌مندی به استفاده از خودروی شخصی و حتی احتمال وقوع بارندگی و کمبودهای حمل و نقل عمومی موجب می‌شود تا کیفیت هوای تهران نیز در فصول سرد با کاهش کیفیت مواجه شود.
روز گذشته نیز خبر رسید که در 6ماه گذشته تنها 15درصد از روزها هوا آلوده بوده است و در 85درصد بقیه روزها هوا در وضعیت سالم یا پاک بوده است. اما ماجرای نیمه دوم سال همیشه فرق می‌کند چراکه باید منتظر پدیده وارونگی دما بود که موجب تجمع و ایستایی آلودگی در آسمان شهرها می‌شود.
این در حالی است که در این زمینه شهروندان می‌توانند با توجه به مسوولیت اجتماعی که دارند گامی بزرگ در راه کاهش آلودگی هوای شهر انجام دهند. یکی از مؤثرترین اقدامات در این زمینه معاینه فنی خودروهاست. در تهران چهار‌میلیون دستگاه خودرو وجود دارد که تمامی خودروهای مدل سال92 به قبل، باید برگه معاینه فنی دریافت کنند. این در حالی است که نداشتن برگه معاینه فنی جریمه 50هزار تومانی در هر روز را برای خودروها به دنبال دارد. این در حالی است که خودروهای فاقد برگه معاینه فنی در صورت داشتن ایراد فنی در سیستم احتراق خودرو، آلایندگی چند برابر میزان استاندارد خواهند داشت. حالا حساب کنید خودرویی که دارای نقص فنی و به اصطلاح آلاینده است در صورت حضور طولانی مدت در ترافیک‌های سنگین این روزهای شهر چه آسیبی به هوای شهر و در نهایت به سلامت شهروندان وارد خواهد کرد.
اما غیر از شهروندان نهادهای دولتی و به خصوص شهرداری نیز که متولی اتوبوس‌های شرکت واحد است باید به صورت متوالی خودروهای خود چون اتوبوس‌ها را معاینه فنی کرده و میزان آلایندگی آن‌را کنترل کنند.
