ریزگردها که در چند سال اخیر مهمان برخی استانهای کشور از جمله خوزستان شده، از جمله معضلاتی به شمار میآید که سلامت مردم و محیطزیست را به مخاطره انداخته است، این مهم سبب شد تا کارشناسان برای رهایی از این مشکل طرحهایی از جمله کاشت درخت و مالچپاشی را پیشنهاد دهند. دو سال پیش بود که بسیج سازندگی سپاه ۴ هزار هکتار از کانونهای بحرانی تولید ریزگرد در خوزستان را نهالکاری کرد، با این حال وسعت یافتن محدوده ریزگردها سبب شد تا روز گذشته و در آستانه ایام اربعین با حضور رئیس دفتر رئیس جمهور عملیات مالچپاشی توأم با نهالکاری ۱۱ هزار هکتار از شنزارها و بیابانهای خوزستان آغاز شود، موضوعی که نشان میدهد مسئولان برای رفع این معضل برنامههای ویژهای را تدارک دیدهاند.
ادامهدار شدن خشکسالیها و بیتوجهی برخی کشورهای همسایه در رفع مشکلات مکانهایی که نقش مهمی در به وجود آمدن ریزگردها دارند از جمله دلایلی است که موجب شده تا این مهمانان ناخوانده در بیشتر اوقات سال مهمان برخی استانها از جمله خوزستان و ایلام باشند. به گفته کارشناسان، خاستگاه ریزگرد آلایندههای صنعتی، آمدوشد خودروها، آتشسوزی جنگلها، گسترش بیابانها، شخم زدن زمین در آبوهوای خشک و... است. ریزگرد اغلب زمانی رخ میدهد که ذرات گرد و غبار و دود در هوای خشک افزایش یابد. این مهم موجب شده تا در سالهای گذشته برای رفع مشکلات داخلی اقداماتی از قبیل: مالچپاشی و کاشت نهال در دستور کار قرار بگیرد.
۴ هزار هکتار نهالکاری در خوزستان
یکی از مسائل بسیار مهم در سالهای اخیر که مورد توجه مسئولان و مردم در سراسر کشور قرار گرفت موضوع ریزگردها و پدیده نامیمون گرد و خاک بود که سالهاست مردم استان خوزستان را آزار میدهد و هر سال به نسبت سالهای قبل بدتر میشود، متأسفانه محیط زیست و فضای حیات مردم را دچار مشکل کرده است.
این موضوع موجب شد کارشناسان با اشاره به دو منشأ داخلی و خارجی ریزگردها اقداماتی از جمله مالچپاشی و کاشت نهال را یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین اقدام داخلی در زمینه رفع این معضل دانسته و اجرای آن را مرهمی بر این زخم بدانند. این مهم سبب شد تا سپاه با کمک بسیج سازندگی برای رفع این مشکل اقدام به نهالکاری ۴ هزار هکتار از کانونهای بحرانی تولید ریزگرد در خوزستان کند. سال ۹۵ بود که فرمانده سپاه ولیعصر خوزستان در این خصوص گفت: «برابر آمار و اطلاعاتی که داده شده امسال در خوزستان بیش از ۸۰۰ هزار هکتار از اراضی در معرض بیابان شدن و مستعد تولید ریزگرد و گرد خاک است که از این رقم برابر آمار منابع طبیعی ۳۸۰ تا ۴۰۰ هزار هکتار وضعیت بحرانی دارد.» سردار حسن شاهوارپور افزود: «از این وضعیت بحرانی ۳۵ تا ۴۰ هزار هکتار حالت فوقبحرانی دارد که با کمترین بادی با سرعت کم در مناطق فوقبحرانی ریزگرد و گرد و خاک به وجود میآید که این ریزگردها متوجه شهرها میشود.» وی با اشاره به اینکه برابر پیشنهادی که از طریق منابع طبیعی خوزستان به سپاه ولیعصر (عج) برای مشارکت بسیج ارائه شده یادآور شد: «در ۳۰ کیلومتری اهواز امتداد جاده ماهشهر نزدیک به ۴ هزار هکتار از مناطق بحرانی و کانونهای تولید ریزگردها برای کاشت درخت به بسیج پیشنهاد شد و ما اقداماتی را در دستور کار قرار دادیم.»
این اظهارات در حالی بود که برابر بررسیهای صورت گرفته بخشی از این ریزگردها از کشور همسایه عراق و از حوزه خلیج فارس یعنی عربستان به سمت خوزستان میآید و بخشی از آن هم منشأ و منبع داخلی دارد که مناطقی است که به مرور زمان به دلایل مختلف روز به روز وضعیتشان بدتر و نامناسبتر شده و بافت خاک دچار مشکل شده که با کمترین باد، گرد و خاک تولید میشود و با خاکی که از خارج کشور میآید همافزایی و متأسفانه فضای نامطلوبی را برای مردم ایجاد میکند. فرمانده سپاه حضرت ولیعصر (عج) خوزستان با تأیید این موضوع گفت: «از سال گذشته برابر توافقاتی که با سازمان جنگلها و منابع طبیعی صورت گرفت، سپاه ولیعصر (عج) خوزستان در یکی از مناطق مهم تولیدکننده ریزگردها در منطقه هندیجان اقدام به کاشت درخت در سطح ۳۰۰ هزار هکتار کرد که از ظرفیت نیروهای بسیج و داوطلب استفاده شد و این تجربه بسیار مهم را در آنجا به دست آوردیم.»
مالچپاشی توأم با نهالکاری ۱۱ هزار هکتار از شنزارها
با وجود اینکه اقدامات خوبی در زمینه نهالکاری در ۴ هزار هکتار از کانونهای بحرانی تولید ریزگرد در خوزستان در اسفند ۹۵ انجام گرفت، اما از آنجا که وسعت این کانونها روز به روز بیشتر میشود لذا این موضوع موجب شد تا این بار دولت مالچپاشی توأم با نهالکاری ۱۱ هزار هکتار از شنزارهای خوزستان را در دستور کار قرار دهد. با توجه به قرار گرفتن در آستانه اربعین که شمار بسیاری از هموطنان از مسیر چذابه عبور میکنند و وجود ریزگردها میتواند علاوه بر مردم منطقه برای زائران نیز مشکلات بسیاری ایجاد کند، لذا این مهم موجب شد تا در این ایام نهالکاری و مالچپاشی به صورت ویژه در دستور کار دولت قرار بگیرد. سرانجام روز گذشته این مهم در برخی مناطق چذابه از جمله شهرستانهای شوش، دشت آزادگان و اهواز با حضور رئیس دفتر رئیس جمهور اجرایی شد. همچنین با توجه به اینکه جادههای دسترسی به چذابه در میان شنهای روان واقع شده است این عملیات در سطح یک هزار هکتار از بیابانها و شنزارها در جاده طریقالحسین در منطقه چذابه آغاز شد.
علاوه بر آن در سال ۹۷ حدود یک هزار هکتار از شنزارهای منطقه چذابه مالچپاشی خواهد شد. این در حالی است که قرار است تا پایان امسال در حدود ۱۰ هزار هکتار از سایر بیابانها و شنزارهای استان در شهرستانهای شوش، دشت آزادگان و اهواز نیز این کار اجرایی شود. سال گذشته نیز حدود ۳۷۰ هکتار از شنزارها و بیابانهای همین منطقه مالچپاشی شد.