سرويس ايران جوان آنلاين: کاهش اثرات مخرب سیلاب‌ها، گرفتن جلوی روان‌آب‌ها به منظور نفوذ و افزایش سطح سفره‌های زیرزمینی از جمله نکات مثبتی است که باعث شده در سال‌های اخیر عملیات آبخیزداری در استان‌هایی که بارش فراوانی دارند از جمله گیلان، مازندران، گلستان، آذربایجان شرقی و غربی به شکل جدی دنبال شود؛ موضوعی که موجب شد تا رئیس اداره آبخیزداری و تغذیه آبخوان‌های سازمان جنگل‌ها از اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری در سطح ۸۰۰ هزار هکتار از عرصه‌های کشور در طول سال جاری خبر دهد. عملیات آبخیزداری می‌تواند با هدایت آب‌های سطحی و انتقال آن‌ها به سفره‌های زیرزمینی ضمن تأمین آب مورد نیاز شرب و کشاورزی از خطرات مخرب سیل جلوگیری کند.
با وجود آنکه بیشتر مساحت ایران را مناطق گرم و خشک به خود اختصاص داده است، اما استان‌هایی در مناطق شمالی و غربی کشور وجود دارند که از میانگین بارش‌های خوبی برخوردارند و تقریباً در بیشتر فصول سال دارای بارندگی‌های مناسبی هستند. از آنجا که در برخی موارد این بارش‌ها به سیل تبدیل و موجب خرابی می‌شوند لذا این مهم می‌طلبد تا هدایت این آب‌ها به منابع زیرزمینی که مهم‌ترین تأمین‌کننده آب شرب و کشاورزی هستند، شتاب بیشتری بگیرد؛ موضوعی که به شدت می‌طلبد تا عملیات آبخیزداری و آبخوانداری اجرایی شود، به طوری که تا کنون عملیات آبخیزداری در ۱۱ میلیون هکتار از ۲۶ میلیون هکتار از عرصه‌های آبخیز کشور به پایان رسیده و ۷ میلیون هکتار نیز در دست اجراست.
عملیات آبخیزداری ۸۰۰ هزار هکتاری
کاهش اثرات مخرب سیلاب، گرفتن جلوی روان‌آب‌ها به منظور نفوذ آب و افزایش سطح سفره‌های زیرزمینی از جمله اهداف مهمی است که می‌طلبد تا عملیات آبخیزداری و آبخوانداری در استان‌های شمالی و غربی کشور اجرایی شود.
رئیس اداره آبخیزداری و تغذیه آبخوان‌های سازمان جنگل‌ها با تأیید این مهم می‌گوید: «امسال از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی عملیات آبخیزداری و آبخوانداری در سطح ۸۰۰ هزار هکتار از عرصه‌های کشور در حال انجام است.» مهدی شفقتی می‌افزاید: «به منظور کاهش اثرات مخرب سیلاب این پروژه‌ها در ۶۴۹ حوزه آبخیز و در ۶ هزار و ۸۴ نقطه کشور در حال فعالیت اجرایی است.» وی آبخیزداری را مدیریت اکوسیستم‌های طبیعی و منابع آب‌های زیرزمینی و سطحی و فعالیت‌هایی که انسان در این حوزه انجام می‌دهد برمی‌شمارد و ادامه می‌دهد: «با اجرای پروژه‌های آبخیزداری جلوی روان‌آب‌ها گرفته و باعث نفوذ آب و افزایش سطح سفره‌های زیرزمینی می‌شود.»
نگاهی به مزایای دیگر عملیات آبخیزداری
با انجام عملیات آبخیزداری و آبخوانداری می‌توانیم سالانه به طور میانگین ۹ تن در سال کنترل افزایش خاک داشته باشیم و حدود۵۳۰ مترمکعب آب نیز ذخیره کنیم. همچنین با عملیات‌های آبخیزداری قادر به افزایش سرسبزی مراتع و تولید سالانه ۱۲۰ تن علوفه خواهیم بود. از آنجا که یکی از مناطق مهم انجام عملیات آبخیزداری شهرستان کلاردشت در استان مازندران است لذا دست‌اندرکاران توانسته‌اند اقدامات خوبی در این زمینه به انجام برسانند. به طوری که اداره کل آبخیزداری و تغذیه آبخوان سازمان جنگل‌های نوشهر توانسته است حدود ۹۰درصد پیشرفت فیزیکی پروژه‌های آبخیزداری را از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی در این منطقه به انجام رساند.
افتتاح ۴۴۹ طرح آبخیزداری در کشور
اهمیت و توجه به اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری در مناطق مختلف کشور موجب شده تا در سال‌های اخیر اقدامات قابل توجهی در این زمینه انجام بگیرد به طوری که تا کنون بیش از ۴۴۹ طرح آبخیزداری در کشور اجرایی شده است. معاون آبخیزداری سازمان جنگل‌ها و مراتع می‌گوید: «ایران همواره در گروه کشور‌های سیل‌خیز قرار دارد، اما با تغییر شرایط آب و هوایی و شدت، مدت و زمان بارندگی در تمام مناطق کشور از استان‌های شمالی گیلان و مازندران تا سیستان و بلوچستان شاهد وقوع سیل هستیم.» ناصر حیدری‌پوری می‌افزاید: «طرح عملیات ارزیابی و اجرای ۵۹۵ حوزه آبخیز در مراسم مناقصه مرداد امسال به پیمانکاران ارائه شد که تا کنون ۴۴۹ طرح به بهره‌برداری رسید و پیمانکاران ۳۹۸ حوزه آبخیز نیز انتخاب شدند و عملیات اجرایی در ۲۸۴ حوزه نیز پس از انتخاب به پیمانکاران آغاز شده است.» به گفته وی، برای اجرای طرح‌های آبخیزداری ۲۰۰ میلیون دلار اعتبار با مجوز مقام معظم رهبری از صندوق توسعه ملی و علاوه بر آن ۳۱۰ میلیارد تومان نیز از محل بودجه استانداری‌ها و خیرین تأمین شده است. این اظهارات در حالی است که با اجرای طرح‌های آبخیزداری در ۶۲۷ حوزه آبخیز کشور ۲۰۰ هزار خانوار روستایی و کشاورز از منافع این حوزه‌ها بهره‌مند خواهند شد و سبب رونق کشاورزی و اشتغال در این مناطق می‌شود. همچنین حفاظت از منابع آب، جلوگیری از فرسایش خاک و تأمین نیاز ساکنان محلی، تقویت پوشش گیاهی، تقویت منابع آب زیرزمینی و کاهش رسوب در پشت سد‌ها از مهم‌ترین آثار مطلوب اجرای طرح‌های آبخیزداری در کشور است.
