سرویس ایران جوان آنلاین: طی چند ماه اخیر اخبار زیادی در رابطه با صیدهای غیرمجاز خارجیها در سایتها و شبکههای اجتماعی دست به دست میچرخید که موجب شد بارها و بارها هشدارهایی در خصوص نابودی ذخایر دریایی خلیج فارس و دریای عمان از سوی کارشناسان به مسئولان گوشزد شود. حالا خبرها حکایت از آن دارد که بنا بر آمار رسمی و غیررسمی حداقل ۳ هزار قایق صیادی در سیستان و بلوچستان بدون مجوز مشغول ماهیگیری هستند. این اتفاقات در حالی رخ میدهد که اکثر آنها تنها راه امرار معاششان از این طریق است و بیش از ۱۷ سال است به طور غیرقانونی به دل دریا میزنند و هنوز هیچ سازمان و مسئولی درصدد صدور مجوز یا سازماندهی آنها برنیامده است.
از آنجا که دریای عمان به واسطه اتصال مستقیم خود به اقیانوس هند منبع بسیاری از گونههای ماهی و بهویژهماهیهای غیرخوراکی است که به دلیل ملاحظات شرعی مورد استفاده مسلمانان نیست، لذا کشورهای حوزه اقیانوس هند و دریای عمان از سالها پیش برنامههای ویژهای برای صید صنعتی اینگونه از ماهیان اجرا کردهاند. در حالی که مخالفان این نوع از کشتیها معتقدند این روش از صید موجب میشود تا تمامی ذخایر دریای عمان به تاراج رفته و عملاً ذخایر بسیاری از گونههای کمیاب از بین برود. موافقان میگویند کشتیهای ترال در عمق ۳۰۰ متری و به فاصله ۱۰ مایل از ساحل صید میکنند که منافاتی با صیادان محلی و ساحلی ندارد و علاوه بر آن، تنها ماهیان غیرشرعی از سوی آنها صید میشود و برای کشور درآمد ارزی میآورد.
فعالیت ۳ هزار قایق صیادی بیمجوز
از آنجا که صیادی یکی از مهمترین راهها برای کسب درآمد صیادان ساحلی سیستان و بلوچستان به شمار میرود، لذا این مهم موجب شده تا در سالهای اخیر بسیاری از مردم این مناطق به این شغل روی آورند. با این حال به دلیل برخی محدودیتهای اعمال شده از سوی شیلات، بسیاری از صیادان مجبور میشوند بدون مجوز به دریا بروند و اقدام به صیادی کنند. مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان با تأیید این موضوع میگوید: «در ۱۱ بندر صیادی سیستان و بلوچستان بیش از ۱۴۰۰ قایق صیادی و بالغ بر ۹۰۰ فروند لنج صیادی داریم که عمدتاً در آبهای فراساحل و نزدیک به آبهای بینالمللی اقیانوس هند صید میکنند.» با این حال گزارشها حاکی از آن است که این آمار بالاتر از این بوده چراکه طی سالهای اخیر برخی محدودیتها سبب شده تا مجوز جدیدی برای صیادان جدید صادر نشود. هدایتالله میرمرادزهی در تأیید این موضوع میافزاید: «از ۱۷ سال پیش تا کنون، صدور مجوزهای صید جدید برای قایقهای صیادی که در آبهای ساحلی که عمدتاً تا حداکثر ۱۲ مایل صید میکنند صادر نشده است و دلیل آن نیز این است که ذخایر دریایی در این محدوده ساحلی اندک و در برخی موارد رو به انقراض است، لذا از آنجا که سیاست سازمان شیلات حفظ ذخایر دریا در آبهای ساحلی است، به همین دلیل، محدویت منابع و آبزیان توسط سازمان شیلات سبب شده تا صدور مجوز جدید لغو شود.»
مجوز تنها برای ۲۵۰ قایق
با وجود اینکه مدیران شیلات اطلاعات جامع و منسجمی از تعداد قایقهای صیادی بدون مجوز در سیستان و بلوچستان ندارند، اما بررسیها نشان میدهد حداقل ۳ هزار قایق صیادی در اینسالها بدون مجوز فعالیت میکنند. با توجه به اینکه در منابع ساحلی با محدودیت شدید مواجه هستیم، اما به فراخور منابع آبی درخواست مجوز صید از سازمان شیلات شده و سازمان پس از دو دهه قرار است تنها به ۲۵۰ قایق مجوز صید اعطا کند. مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان در این خصوص میگوید: «این سازمان نمیتواند برای ۳ هزار قایق صیادی بهصورت یکجا مجوز صادرکند چراکه به هیچ عنوان منابع آبی در خط ساحل این اجازه را نمیدهد؛ چراکه بسیاری از گونهها در سالهای اخیر به دلیل صید بیرویه رو به انقراض رفتند.» میرمرادزهی میافزاید: «همچنین برای قایقهای جدید هم با رعایت محدودیتهای زمان، مکان و نحوه صید مجوز صادر میشود؛ صیادان طبق برنامه شیلات و با روش صید انتخابی به صید میپردازند نه با روش صید انتظاری که هرچه در تورشان آمد جمع کنند.» وی با اشاره به هدایت صیادان به صید فراساحل ادامه میدهد: «سیاست اصولی و اساسی سازمان شیلات تقویت ناوگان فراساحلی و افزایش بهرهوری از دریا در آبهای فراساحل است، هرچند سیستان و بلوچستان رتبه اول صید و صیادی ایران بهخاطر عمدتا صید صیادان فراساحل را دارد و این صیادان با بیش از ۹۰۰ فروند لنج خود در آبهای کمیسیون بینالمللی تن ماهیان اقیانوس هند با حداقل ۳۰ تا ۳۵ روز دریاروی و فاصلههای بیشاز ۲ هزار مایل به صید میپردازند، اما بنا داریم با تقویت ناوگان صیادی فراساحل به برداشت حداکثری از کمیسیون برسیم. ما در برداشت عقبیم و بسیاری از کشورهای پیشرفته با روشهای نوین خیلی بیشتر از ما صید میکنند.» یکی از مشکلاتی که مدیران شیلات بستان سیستانوبلوچستان با آن مواجه هستند استفاده از روشهای سنتی صید است که با توجه به شرایط امروزی رقبا در صید مقرون به صرفه نیست. مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان با تأیید این مهم میگوید: «برای افزایش میزان بهرهوری ناوگان فراساحلی، تغییر روش صید از سنتی به مدرن، اعزام کشتیهای پشتیبان به همراه لنجها و اعزام کشتیهای بزرگ صید صنعتی را به آبهای فراساحلی در دستور کار داریم؛ چراکه تنها با اعزام کشتیهای بزرگ صید صنعتی که همین حالا هم به صورت موردی از چابهار اعزام میشوند، میزان صید سیستان و بلوچستان به صورت قابل توجهی افزایش مییابد.» این در حالی است که کشتیهای صید صنعتی ظرفیتی بیش از ۲ هزارتن دارند و ناوگان صیادی و لنجهای سنتی ظرفیت حداکثر ۱۰۰ تا ۱۲۰ تن دارند، لذا برای تقویت ناوگان سنتی شیلات اعزام کشتیهای پشتیبان را در نظر گرفته است که این کشتیها با تأمین نیازهای لنج از جمله آذوقه، سوخت و انبار مدت دریاروی را افزایش میدهند و میزان صید و بهره وری لنجها را بالا میبرند.