روزه‌داری فرصتی برای پالایش جسم از سموم و امراض است

 جوان آنلاین: سلامتی یکی از نعمت‌هایی است که غالب انسان‌ها نسبت به آن بی‌تفاوت و غافل هستند، نعمتی که در متون دینی اسلام از آن به نعمتی مجهول که مورد بی‌مهری انسان‌ها قرا گرفته یاد شده است. از این رو پیامبر (ص) در کلامی گهربار می‌فرماید: الأمنُ وَ العافِیةُ نِعمَتانِ مَغبوُنٌ فی‌ها کَثیرٌ مِنَ النّاسِ؛ یعنی «امنیت و سلامتی دو نعمتی هستند که بسیاری از مردم نسبت به آن‌ها مغبون و زیان‌کارند.» لذا کسانی که مواظب سلامت جسم و روح خود هستند از آرامش خوبی برخوردارند و زندگی شیرینی را تجربه می‌کنند. یکی از عوامل مهمی که باعث گوارا شدن یک زندگی می‌شود تندرستی و سلامت جسم است. امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: خمسٌ مَنْ لَمْ تَکُنْ فیهِ لَمْ یتَهَنَّ بِالعَیشِ: اَلصِّحَّةُ «یکی از پنج چیزی که زندگی را گوارا می‌کند مواظب از تندرستی بدن است» خمسٌ مَنْ لَمْ تَکُنْ فیهِ لَمْ یتَهَنَّ بِالعَیشِ: اَلصِّحَّةُ. روزه داری در ماه مبارک رمضان و مراعات بهداشت عمومی از جمله عوامل مؤثر در تأمین سلامت فردی و اجتماعی است. 

 

مدیریت تغذیه وسلامت جسم با روزه داری: یکی از عوامل بسیار مهم برای سلامت روح و جسم انسان مدیریت تغذیه و خوراک جسمی از نظر کیفیت و کمیت است. از آنجا که جسم و روح بر یکدیگر اثر متقابل دارند، هر چه غذای انسان چه از نظر کیفیت و چه از نظر کمیت سالم‌تر و پا ک‌تر باشد بر روح و روان انسان تأثیرگذاری بهتری دارد. از طرفی اگر تغذیه انسان با آنچه برای بدن مفید است، ناسازگار باشد در این حالت نیز روح و روان انسان تحت تأثیر این تغذیه قرار گرفته و آثار و تبعات جبران‌ناپذیری را از خود بر جای می‌گذارد، از این جهت یکی از راه‌های مؤثر در پالایش و تصفیه جسم انسان از بسیاری از سموم و امراض و حتی مشکلات روحی مدیریت تغذیه از طریق روزه داری است. پیامبر (ص) در حدیثی کوتاه به اثر گذاری روزه بر سلامتی جسم اشاره کرده و فرمودند: «صوموا تَصِحّوا» روزه بگیرید تا تندرست باشید. 

یکی از آثار مهم روزه، تزکیه و از بین بردن زوائد جسم است که با روزه گرفتن این اتفاق در درون انسان رخ می‌دهد، لذا پیامبر صلی الله علیه واله فرمودند: «لکل شیئ زکاة و زکاة الابدان الصیام.» برای هر چیزی زکاتی است و زکات بدن‌ها روزه است. زکات بدن به معنای این است که وقتی روزه می‌گیریم جسم انسان از پرخوری یا تغذیه غیر منظم یا مشغول شدن دائمی معده راحت شده و همین امر در پالایش جسم و معده بسیار اثرگذار و به نوعی تزکیه درون بدن است. 

یکی دیگر از آثار جسمی روزه این است که معده انسان را از معرض انواع در‌ها حفظ و نگهداری می‌کند، چراکه معده جزو مهم‌ترین ابزار‌های هضم غذاست، در صورتی که دائماً از غذا پر شود جسم انسان را در معرض انواع مریضی‌ها قرار می‌دهد و لذا روزه گرفتن استراحت و مدیریت معده است. در روایتی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده که فرمودند: المَعِدَةُ بَیتُ کلِّ داءٍ، وَالحِمیةُ رأسُ کلِّ دَواءٍ؛ معده خانه تمام درد‌ها و امساک (که یکی از مصادیق آن روزه داری است) بالاترین داروهاست. 

مدیریت و مواظبت در بهداشت عمومی: یکی از عوامل دیگری که بر سلامت فردی و اجتماعی اثرگذار است، مراعات بهداشت در محیط‌های اجتماعی است. متأسفانه بعضی از افراد حریم شخصی خود را با حریم اجتماعی جدا نکرده و نسبت به حفظ و رعایت حقوق اجتماعی دیگران غفلت می‌کنند و همین امر باعث گسترش و انتقال انواع مریضی‌ها و خطرات جانی شده و سلامت جامعه را برهم می‌زند. اسلام رعایت حقوق عامه مردم را جزو واجبات شمرده و عدم رعایت ان را تضییع حق الناس می‌داند؛ لذا دین اسلام به مواظبت بر محیط اجتماعی سفارش کرده ومی فرماید: «لاتَطیبُ السُکنى إلاّ بِثَلاثٍ: الهَواءِ الطَّیِّبِ» ... یعنی محل سکونت پاک نمی‌شود مگر با سه چیز که از جمله یکی از این سه مورد هوای پاک است. از این رو باید همگان مواظب باشیم تا محل سکونت را که شهر، محیط کار یا محیط منزل است، همیشه پاک و تمیز نگه داریم. باید از هر کاری که سلامت و بهداشت اجتماعی و فردی انسان‌ها را تهدید می‌کند، خودداری کنیم. مواردی مثل مصرف دخانیات در فضای عمومی و اجتماعی یا استفاده از صدا‌های ناهنجار در محیط‌های اجتماعی مورد پرهیز قرار گیرد و همچنین کسانی که به هر علتی بیماری‌هایی مسری دارند از حضور در محیط‌های شلوغ خودداری کنند. 

اگر بخواهیم پیرامون جایگاه و نقش اسلام در بهداشت فردی و اجتماعی صحبت کنیم باید بگوییم تنها مکتبی که برای سلامت جسم به همه امور توجه داشته مکتب اسلام است. احادیث بسیار زیادی در این زمینه وارد شده و نقل آن‌ها در این چند سطر قابل نگارش نیست ولی برای اگاهی به چند مورد اشاره می‌کنیم. 

پیامبر اسلام یکی از اصول مسلمه خود را رعایت نظافت پاکیزگی و سلامت می‌دانستند و دائماً به امت خود سفارش رعایت بهداست و سلامت جسم را می‌کردند. در وصف این حالت پیامبر ذکر شده که کانَ صَلَّى اللّه ُ عَلَیهِ وَآلِهِ یحُّثُ اُمَّتَهُ عَلَى النَّظافَةِ. یعنی پیامبر گرامى اسلام صلی الله علیه و آله امّت خود را به پاکیزگى تشویق و ترغیب مى کرد. یا اینکه امیرالمؤمنین علیه‌السلام اثر رعایت بهداشت را موجب با برکت شدن خانه می‌دانند و می‌فرماید: مَنْ سَرَّهُ اَنْ یکثُرَ خَیرُ بَیتِهِ فَلْیتَوَضَّأْ عِنْدَ حُضُورِ طَعامِهِ، (یعْنى غَسَلَ یدَیهِ). کسى کـه دوسـت دارد، خیر و برکت خانه‌اش زیاد شود، هنگام غذا دست‌هاى خود را بشوید. یا در روایتی امام صادق علیه السلام در رعایت بهداشت و سلامت استفاده از آب می‌فرماید: قالَ: لاتَدَعُوا آنِیتَکمْ بِغَیرِ غِطاءِ فَإنَّ الشَیطانَ إذا لَمْ تُغَطَّ الآنِیةُ بَزَقَ فی‌ها وَأخَذَ مِمّا فی‌ها ما شاءَ. یعنی ظرف‌هایتان را بدون سرپوش نگذارید. یا پیامبر اسلام صلی الله علیه واله در آثار رعایت بهداشت دهان و دندان می‌فرمایند: مسواک کردن ۱۲ فایده دارد. ان‌شاءالله همه ما در پیروی از دستورات دین مبین اسلام ثابت قدم بمانیم. 

 * کارشناس سبک زندگی