علاوه بر قوانین حقوقی، برخی موارد عرفی نیز در خصوص ازدواج وجود دارند که در بسیاری از سنت‌ها و فرهنگ‌ها، انعقاد عقد نکاح، وابسته به رعایت آنهاست و از جمله مهم‌ترین این رسوم، می‌توان به تعیین، پرداخت و دریافت شیربها از جانب خانواده داماد و عروس اشاره کرد.
شیربها چیست و متعلق به کیست؟ باید گفت، شیربها یک نهاد عرفی مالی است که در برخی مناطق ایران، پرداخت و دریافت آن، هنگام انعقاد عقد نکاح دائم یا موقت، مرسوم بوده و در واقع، وجه نقد یا مالی است که از جانب خانواده داماد، در قالب عقد هبه و جعاله به خود عروس، مادر وی یا خانواده دختر پرداخت می‌شود.
هدف از پرداخت و دریافت شیربها در برخی مناطق، مواردی چون: کمک به خانواده دختر برای تهیه جهیزیه، قدردانی از رضایت دختر بر عقد نکاح با مرد، هدیه به مادر و پدر عروس برای تشکر و قدردانی از تربیت و پرورش دختر و مواردی از این دست مطرح می‌شود. اینکه شیربها متعلق به کیست، کاملاً بسته به توافق طرفین و رسم و رسوم هر منطقه دارد و به همین علت، ممکن است متعلق به مادر عروس، پدر او و خود عروس در نظر گرفته شود. در واقع، اینگونه نیست که شخص مشخصی در قانون و شرع به عنوان مالک شیربها تعیین شده باشد.
قانونگذار در قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده و سایر قوانین مربوط به عقد نکاح دائم و موقت در خصوص شیربها و دریافت آن، ساکت است و در واقع می‌توان گفت، آن را جزو حقوق مالی زن در زندگی مشترک که مرد، به موجب وقوع عقد نکاح و در صورت تحقق شرایط قانونی هر حق، ملزم به پرداخت آن باشد، نمی‌داند، اما در عین حال، هیچ گونه منع قانونی‌ای نیز برای دریافت و پرداخت آن پیش‌بینی نکرده است، بنابراین می‌توان گفت، در صورتی که طرفین بر دریافت و پرداخت شیربها توافق داشته باشند، با میل و رضای قلبی و بدون اکراه، اقدام به پرداخت آن شده باشد و هنگام تعیین، دریافت و پرداخت آن، هر دو طرف از اهلیت قانونی برخوردار باشند، دریافت و پرداخت شیربها بلامانع و قانونی است.
با توجه به نکته‌ای که در خصوص مبلغ شیربها ذکر شد، درباره نحوه محاسبه مبلغ شیربها نیز باید گفت، مبلغ شیربها، نحوه محاسبه مخصوص و فرمول ازپیش‌تعیین‌شده نداشته و همه چیز کاملاً تابع توافق طرفین دریافت و پرداخت‌کننده و عرف و رسوم منطقه‌ای است که اشخاص در آن سکونت دارند.
نحوه و شرایط دریافت شیربها نیز به این صورت بوده است که قبل از انعقاد عقد نکاح، در مراسم خواستگاری یا پس از آن از جانب خانواده داماد به خانواده عروس، پرداخت می‌شود، اما چون شیربها و نحوه دریافت آن تابع توافق دو طرف بوده است، این امر که مبلغ شیرب‌های تعهد شده، بعد از وقوع نکاح و سال‌ها پس از آن، پرداخت شود نیز در صورت توافق و رضایت طرفین، امکانپذیر است.
چنانچه بعد از وقوع عقد نکاح، تعهدکننده پرداخت شیربها از ایفای تعهد خود خودداری کند، شخصی که به نفع او تعهد شده است، می‌تواند با تشکیل حساب کاربری «ثنا» تنظیم دادخواست و سپس ثبت و ارسال آن از طریق دفاتر خدمات قضایی به دادگاه، پرداخت وجه شیربها را به شیوه قانونی درخواست کند.
شیربها تنها در صورتی بعد از طلاق به زن تعلق خواهد گرفت که هنگام انعقاد عقد نکاح بر پرداخت آن به زن، تعهد و توافق شود و تعهدکننده این امر (شیربها) از پرداخت آن استنکاف ورزد. در این صورت زن می‌تواند هنگام طلاق یا حتی پیش از آن اقدام به مطالبه شیرب‌های تعهد شده کند.
در غیر از حالت بالا، تصور تعلق شیربها به زن هنگام طلاق به عنوان یک حق مالی امکانپذیر نیست چراکه قانونگذار، شیربها را از حقوق مالی زنان که مرد به موجب انعقاد عقد نکاح، مکلف و ملزم به پرداخت آن باشد، نمی‌داند و تنها حقوق مالی قابل مطالبه زن هنگام طلاق، مواردی نظیر مهریه، نفقه معوقه، اجرت‌المثل و حق مالی مربوط به شرط تنصیف اموال (در صورت وجود شرایط تعلق آن) است.
