سرویس ایران جوان آنلاین: کافی است در موتورهای جستوجوگر آماری در مورد معادن و ذخایر آن در ایران را قرار دهیم. به نتایجی میرسیم غافل کننده. ایران با حدود ۶۸ نوع ماده معدنی، ۳۷ بیلیون تن ذخایر کشف شده و ۵۷ بیلیون تن ذخایر بالقوه در میان ۱۵ قدرت معدنی جهان جای گرفته، اما فرآوردههای معدنی تنها ششدهم درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل میدهد، این آمار مبین آن است که این ظرفیت کم نظیر اقتصادی برای توسعه کشور به کار گرفته نشده است. در همین راستا با گذری به برخی استانها و آگاهی از وضعیت معادن آنها به خوبی میتوان متوجه شد که بار مشکلات کمر معادن را خم کرده. مثل معادن خراسانجنوبی بهرغم پتانسیلها و مزیتهای بالایی که دارند، در دایره مشکلات اداری، نظیر قوانین سخت برخی از دستگاهها محاصره شدهاند.
براساس آمار موجود، ایران از نظر ذخایر معدنی جزو ۱۰ کشور برتر دنیاست، این مهم مبین تأثیر معادن در اقتصاد و صادرات کشور است. بنا به اظهار کارشناسان، ۶۸ نوع ماده معدنی در کشور وجود دارد که از این تعداد فقط ۲۰ ماده معدنی اکتشاف، مشخص و در مرحله فرآوری قرار گرفته است. از میان ۵ هزار و ۸۰۰ معدن فعال در کل ایران که توانسته برای حدود ۱۳۸ هزار نفر شغل ایجاد کند، خراسانجنوبی با داشتن بیش از ۶۰۰ معدن فعال به عنوان قطب معدنی کشور شناخته شده است. حال با وجود این ظرفیتها و استفاده از آن میتوان افقهای بسیار خوبی در برابر این استان ترسیم کرد. این در حالی است که امروزه معدنکاران خراسانجنوبی فارغ از موانع بروکراسی و اداری، در مرداب مشکلات جدیدی گرفتار شدهاند و تنها راه نجات را در برگزاری جلسات جست وجو میکنند. چرا که نه تنها برخی از مسئولان گوش شنوایی برای این گرفتاریها ندارند بلکه بعضی از قوانین هم دست و پای معدنکاران را بسته است و این نیاز را به وجود آورده که حتماً مسئولان کشوری که در پایتخت و پشت میز نشستهاند از این مشکلات آگاه و کاری برای آنها بکنند.
جذب سرمایهگذاران بزرگ نیاز اول معادن
به گفته متخصصان بخش معدن، ایران در منطقهای واقع شده که کشورهای اطراف آن مانند ترکیه، عربستان و کشورهای حوزه خلیجفارس با توجه به آهنگ رشد و توسعه اقتصادی به منابع معدنی نیاز دارند و این در حالی است که این کشورها از نظر ذخایر معدنی بسیار فقیر هستند، حتی این کشورها در صنایعی مانند فولاد سرمایه گذاری هم کردهاند، اما مواد اولیه آنها وارداتی است و ایران میتواند منبع خوبی برای تأمین نیازهای این کشورها که بهسرعت در حال افزایش است، محسوب شود. یکی از اعضای خانه معدن با بیان اینکه جایگاه معدن در خراسانجنوبی بر کسی پوشیده نیست، میگوید: «به رغم اینکه خراسانجنوبی قطب معدنی کشور است، معدنکاران از سالها پیش با منابع طبیعی درگیر هستند.»
روحالله محمدی ادامه میدهد: «برای رفع مشکلات معدنکاران با منابع طبیعی از هر شیوهای اعم از برگزاری جلسات، رسانهها، مطبوعات و رادیو استفاده شده، اما به نتیجه نرسیده است.» این مسئول، خواستار دیدار معدنکاران با معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری شد و تأکید کرد: «باید واگذاریهای لکهای برای خراسانجنوبی، قیچزارها و معادن تونلی تعیین تکلیف شود. همچنین سرمایهگذاران بزرگ به بخش معدن خراسانجنوبی وارد شوند و آن دسته از معادن توانمندی که معدن کار توانایی ادامه فعالیت ندارد را نیز میتوان در اختیار سرمایهگذاران قرار داد.» در همین رابطه رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی بیرجند نیز با اشاره به مشکلات پیشروی معدن کاران میگوید: «قوانین منابع طبیعی بیشترین مشکل معدن کاران بوده که در نفس قانون تعارض داریم.»
علیرضا باقری معتقد است: «در حال حاضر قوانین برای جنگلهای مازندران و دشتهای فقیر نهبندان و سربیشه تفاوتی ندارد، چرا که تصریح کرده نسبت به پوشش گیاهی محافظ باشیم.» وی اجرای قوانین را از دیگر مشکلات پیشروی معدنکاران دانست و تأکید میکند: «اداره منابع طبیعی در استانها و سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری در موضوع اجرای قوانین معافیتها و تبصرهها را رد میکنند. اگر معدنکاری نسبت به اجرای قوانین اعتراضی داشته باشد، در مراحل بعدی رسیدگی میشود، اما نتیجه تغییری نمیکند.» باقری با تأکید بر اینکه معدنکاران در نفس و اجرای قانون دچار مشکل هستند، میگوید: «در شرایط پیشرو بخش خصوصی نیازمند حمایت بوده که میطلبد مورد توجه قرار گیرد.» به هرحال درد معدنکاران خراسانجنوبی آنقدر زیاد است که با برگزاری یکی دو جلسه نتوان چارهای برای آن یافت. وقتی از ظرفیتی در حد بینالمللی حرف میزنیم حتماً باید تصمیماتی در حد ملی برای آن گرفته شود تا بتوان به نتایج امیدوار بود.