هنگامي مي‌توان از اعلاميه حقوق جهاني بشر سخن به ميان آورد كه انسان را در حوزه ارزش‌ها تفسير كنيم. كساني كه از اعلاميه جهاني بشر سخن به ميان مي‌آورند، در ابتدا بايد مشخص كنند كه آيا مرادشان از انسان، همان موجودي است كه پيامبران سيماي او را ترسيم كرده‌اند؟ يعني فردي كه داراي كرامت ذاتي است و با حكمت بالغه خداوندي به وجود آمده، هدف حيات او نيز خير و كمال است و هر كس به وي اهانت كند و حقوق او را ناديده بگيرد، با مشيت خداوندي مبارزه كرده است، يا انسان را به عنوان گرگ انسان تفسير مي‌كنند و هيچ حقيقت ارزشي در وجود او سراغ ندارند. مبناي حقوق بشر بايد كرامت ذاتي انسان باشد و فلسفه‌هايي كه در غرب پيدا شده‌اند، نظير فلسفه نيچه و طرفداران اصالت قدرت، هيچ يك اين مبنا را مطرح نكرده‌اند. حقوق جهاني بشر نيز براي آنكه به يك فرهنگ جهاني تبديل شود، بايد شرافت و كرامت ذاتي انسان را اثبات كنند تا مجالي براي ظهور تفكرات ماكياولي، اصالت نفع و اصالت قدرت پيدا نشود. مبناي حقوق بشر از ديدگاه غرب، همزيستي مسالمت‌آميز همراه با صلح و آزادي و عدالت در جوامع بشري است. اين مبنا مهم است، ولي نمي‌تواند زيربنايي به وجود آورد كه همه افراد خود را اعضاي خانواده‌اي واحد بدانند. براي تحقق چنين هدفي بايد مبناي عالي‌تري - كه از ديدگاه اسلام خداست - مطرح شود. حقوق بشري كه در اسلام مطرح شده، مبناي ديني دارد و اين مبنا موجب شده تا بتوان ويژگي‌هاي زير را براي آن برشمرد:
1- اين نظام حقوقي متكي به اراده خداست؛ يعني خداوند همه اين حقوق و تكاليف را براي بندگانش مقرر فرموده است. با پذيرش اين اصل، هر انسان آگاهي، نه تنها تكاليف خود را با اخلاص و صميميت و بدون سوداگري و لذت‌پرستي انجام خواهد داد، بلكه عمل به تكاليف را نيز وسيله‌اي جهت رشد و تكامل خود تلقي خواهد كرد.
2- عامل اجراي نظام حقوق اسلامي، شخصيت كمال طلب خود انسان است.
3- چون مبناي اسلام، دين فطري حضرت ابراهيم(ع) است و همه اديان آسماني، خود را وابسته به آن مي‌دانند، جهاني بودن تكاليف و حقوق بشر را بهتر مي‌توان اثبات كرد.
پس بايد گفت كه وضع و تدوين يك نظام حقوق متعالي مستلزم اجراي آن نيست. براي اجراي هرگونه نظام حقوقي اولاً بايد تبعيض ميان انسان‌ها وجود نداشته باشد و ثانياً زمينه‌هاي تحقق آنها از نظر تعليم و تربيت فراهم آيد. بر همين اساس، اسلام يك رشته اصول رواني و اخلاقي مشترك ميان انسان‌ها را تعليم داده تا زمينه‌هاي تحقق قوانين خود را فراهم آورد.
