غلبه رویکرد تجاری و سوداگرانه در مدیریت هنری کشور چندسالی است که از سوی دلسوزان هنر همواره مورد تذکر بوده است. خبر حراج چند اثر تاریخی کشورمان، در حراجی کریستیز لندن را باید از تبعات غلبه نگاه تجاری در مدیریت هنری ارزیابی کرد.
روز گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه چند اثر تاریخی کشورمان، قرار است در حراجی کریستیز لندن به حراج گذاشته شود. آثاری شامل سفال گِلی مربوط به دوره اشکانیان (سده سوم قبل از میلاد مسیح) با قدمت بیش از ۲ هزار سال و با قیمت تقریبی بین ۱۹ هزارو ۸۹۰ تا ۵۶ هزارو ۵۲۰ دلار، ظرف سفالین لعابی فیروزه‌ای مربوط به اواخر دوره اشکانی و اوایل دوره ساسانی (حدود سده سوم پس از میلاد) با قیمت تقریبی ۱۵ هزارو ۹۱۲ تا ۲۶ هزارو ۵۲۰ دلار، بزکوهی برنزی متعلق به دوره اشکانیان (سده دوم قبل از میلاد)، سپر طلایی نقره‌ای اشکانی (حدود قرن دوم پیش از میلاد مسیح) با قیمت تقریبی ۳۹ هزارو ۷۸۰ تا ۶۶ هزارو ۳۰۰ دلار آثار ایرانی هستند که در این حراجی به فروش گذاشته می‌شوند. در خصوص این موضوع محمدرضا کارگر مدیر کل موزه‌های کشور در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان عنوان کرد: ما علاقه نداریم آثاری با چنین قدمتی در این حراجی‌ها حضور داشته باشد، اما ممکن است برخی مجموعه‌داران آثارشان را برای قیمت‌گذاری و فروش، به این نوع حراجی‌ها معرفی کنند. در واقع این نوع حراج امری طبیعی است و بیشتر کشور‌هایی که دارای تمدن هستند در آن حضور پیدا می‌کنند.
وی ادامه داد: هرچند ارسال این آثار از سوی ما به عنوان نهاد متولی موزه‌های کشور نیست، اما از نظر حقوقی اگر اثری با قدمت زیاد به این نوع حراجی‌ها معرفی شد و مدارکی وجود داشت که ممکن است، از موزه‌ای در ایران سرقت شده باشد، می‌توانیم آن را بلافاصله توقیف کنیم، ولی به طور حتم باید مدارکی برای اثبات این فرضیه داشته باشیم.
کارگر تصریح کرد: اگر هم گزارشی درباره سرقت نداشته باشیم، فرضیه دیگر ما این است که این آثار ایرانی از طریق حفاری غیر مجاز و به صورت قاچاق از کشور بیرون رفته است. اینجا موضوع دیگری مطرح می‌شود و آن اینکه این آثار چه زمانی از ایران خارج شده زیرا در مقطعی حدود سال ۱۳۴۰ و قبل از دوره ناصرالدین شاه خروج اشیای تاریخی آزاد بود. حتی در دوره پهلوی اول مجوز حفاری‌های تجارتی هم صادر می‌شد لذا ممکن است صاحبان آثار ایرانی مدعی شوند که این اشیا در آن دوره از کشور خارج شده و در این صورت باز هم ما نمی‌توانیم کاری کنیم.
